Gwałtowne spadki masy ciała. Czy to tylko dieta, czy znak choroby?

Nagła utrata kilogramów bez zmiany diety i aktywności fizycznej powinna wzbudzić czujność. Choć wiele osób marzy o szybkim schudnięciu, gwałtowne spadki masy ciała mogą być sygnałem, że organizm zmaga się z poważnym problemem zdrowotnym. Taki objaw bywa pierwszym znakiem ostrzegawczym w wielu chorobach, zarówno somatycznych, jak i psychicznych.

Choroby układu pokarmowego jako częsta przyczyna chudnięcia

Problemy trawienne to jedne z najczęstszych powodów niezamierzonej utraty masy ciała. Przewlekłe zapalenie trzustki, celiakia, choroby jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego) mogą prowadzić do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych. Osłabione trawienie powoduje, że organizm nie przyswaja dostatecznej ilości białka, tłuszczów czy witamin, co skutkuje postępującą utratą kilogramów.

Często towarzyszą temu inne objawy – biegunki, bóle brzucha, wzdęcia, niedokrwistość. W takich przypadkach diagnostyka powinna obejmować badania krwi, kału, a często także gastroskopię lub kolonoskopię. Im wcześniej rozpozna się problem, tym większa szansa na skuteczne leczenie i powrót do prawidłowej masy ciała.

Nowotwory i zaburzenia metaboliczne. Kiedy trzeba działać szybko?

Gwałtowne chudnięcie bez przyczyny może być też objawem choroby nowotworowej. Dotyczy to zwłaszcza nowotworów przewodu pokarmowego, płuc, trzustki czy wątroby. Często spadek masy ciała pojawia się jeszcze przed wystąpieniem innych objawów. Związane jest to z tzw. zespołem wyniszczenia nowotworowego (kacheksją), w którym organizm traci mięśnie i tłuszcz mimo spożywania posiłków.

Podobne objawy mogą wystąpić w nadczynności tarczycy – chorobie, która przyspiesza metabolizm i powoduje utratę wagi mimo zwiększonego apetytu. W przypadku podejrzenia takich schorzeń niezbędna jest szybka diagnostyka – badania obrazowe, laboratoryjne i konsultacje specjalistyczne. Utrata wagi powyżej 5–10% w ciągu kilku miesięcy bez wyraźnej przyczyny zawsze wymaga wyjaśnienia.

Utrata masy ciała a problemy psychiczne

Nie wolno zapominać, że na masę ciała wpływa również stan psychiczny. Przewlekły stres, lęk, depresja czy zaburzenia odżywiania mogą prowadzić do niekontrolowanego spadku wagi. U osób w depresji często pojawia się brak apetytu, problemy ze snem, uczucie braku energii, a także całkowita rezygnacja z dbania o dietę i regularne posiłki. Z kolei w anoreksji i bulimii spadek masy ciała wynika z celowych działań pacjenta, ale choroba ta może być przez długi czas ukrywana.

Utrata kilogramów związana z psychiką często współistnieje z objawami emocjonalnymi, których nie należy ignorować. W takich przypadkach pomoc psychiatryczna lub psychologiczna bywa kluczowa – zarówno w diagnozie, jak i leczeniu. Konsultacja lekarska pozwoli odróżnić przyczyny somatyczne od psychicznych i wdrożyć odpowiednią terapię.